Misschien ben jij een startende leidinggevende of twijfel je over jouw capaciteiten als leider. Je vraagt jezelf af over welke leiderschapskwaliteiten je moet beschikken om je te ontwikkelen tot een stevige leidinggevende. Zodat je je zeker voelt en wordt gedragen door je team! Dat klinkt goed, toch?
Of ben je een HR manager of ondernemer en zie je één of meer leidinggevenden worstelen in hun rol en wil je hen helpen in hun professionele ontwikkeling als manager. Zodat je een sterk MT ontwikkelt en er meer rust ontstaat in de organisatie.
Maar ja, wat zijn dan de kwaliteiten die horen bij een goede leider?
Is goed leiderschap afhankelijk van bepaalde kwaliteiten?
Je wilt een goede leidinggevende worden, een leider die niet twijfelt over zichzelf en zich zeker voelt in zijn rol. Dan is dit een logische vraag. Diverse boeken hebben hier een heel duidelijk antwoord op. Ook Google of ChatGPT kan je helpen met de beantwoording van deze vraag.
Maar is het zo eenvoudig? Ik denk het niet. Met meer dan 30 jaar ervaring in het bedrijfsleven, heb ik al veel verschillende leidinggevenden gehad en aan diverse mensen leiding gegeven. Dit heeft mij geleerd dat veel mensen in de basis goede leidinggevenden zouden kunnen zijn, mits ze zich kunnen aanpassen aan hun team of de situatie die zich voordoet.
Niet onbelangrijk daarbij: openstaan voor reflectie en het leidinggeven serieus nemen. Je wilt misschien het liefst een zelfsturend team dat effectief samenwerkt en waar jij geen omkijken naar hebt, maar zo’n team ontstaat niet zomaar. Daar moet je wel wat voor doen.
Toen ik op mijn 32e zelf als leidinggevende begon vond ik dat echt spannend! Ik had er veel zin in, maar de meeste mensen in mijn team waren ouder dan ik. Dat was een uitdaging. Het ging eerlijk gezegd ook niet altijd goed, ik had nog een hoop te leren. Het belangrijkste dat ik in die tijd heb geleerd, is het connectie maken met de mensen in je team. Je verplaatsen in hun zorgen en uitdagingen. Écht luisteren, begrijpen en altijd achter je mensen blijven staan.
Welke basis is voor iedere leidinggevende belangrijk?
Verbinden met je mensen, dat is stap 1. Maar hoe doe je dat, verbinden? Allereerst door te luisteren om te begrijpen (en niet om een antwoord te geven). Stel open vragen en laat de ander praten, ook als dit wat langer duurt. Neem de tijd. Laat zien dat je echt geïnteresseerd bent en blijf jezelf in de communicatie. Een rollenspel is leuk voor een leiderschapstraining, maar niet in de praktijk. Daar prikken mensen zo doorheen.
Leiders die empathisch en authentiek zijn, de vrijheid voelen zichzelf te kunnen zijn, creëren een omgeving waarin mensen zich gehoord en gewaardeerd voelen. Dat leidt niet alleen tot betere samenwerking, maar ook tot meer vertrouwen en betrokkenheid. In mijn ogen de basis voor goed leiderschap.
Meer belangrijke leiderschapskwaliteiten
In leidinggeven gaat het dus in de eerste plaats om de Verbinding met je medewerkers en de Vrijheid voor iedereen om jezelf te mogen zijn. Jij als leidinggevende, maar ook de mensen in je team! Goed leiderschap vraagt echter om meer kwaliteiten. Eigenschappen die niet alleen de samenwerking versterken, maar ook richting geven, stabiliteit bieden en groei mogelijk maken.
Over sterk leiderschap wordt veel gepraat en er is veel over geschreven. Verschillende ideeën en meningen over wat belangrijk is en wat niet. Zelf zie ik de volgende 10 V’s als een solide basis voor sterk leiderschap:
- Verbinding: het kunnen maken van oprechte connecties met anderen, echt luisteren en begrijpen wat anderen nodig hebben.
- Vrijheid: jezelf zijn en ook anderen die ruimte bieden. Mensen waarderen om wie ze zijn, met al hun kwaliteiten en valkuilen. Diversiteit waarderen.
- Vertrouwen: een veilige omgeving creëren waarin mensen zich gehoord voelen, anderen vertrouwen geven en zelf betrouwbaar zijn.
- Veerkracht: het vermogen om mee te bewegen met anderen en uitdagingen aan te gaan, flexibel en stressbestendig omgaan met uitdagingen.
- Verantwoordelijkheid: geven en nemen, zorg dragen voor mensen en situaties, beslissingen nemen en de gevolgen dragen.
- Visie: een duidelijk toekomstbeeld hebben en anderen inspireren.
- Vastberadenheid: doelgericht en volhardend zijn en blijven, ondanks obstakels die je onderweg tegenkomt.
- Vakkundigheid: kennis en expertise inzetten om jouw team inhoudelijk en strategisch te leiden van doelstellingen naar resultaat.
- Vooruitstrevendheid: innovatief en toekomstgericht denken, niet alleen de gebaande paden bewandelen en buiten de lijntjes durven kleuren.
- Voorbeeld: laten zien hoe het kan zodat anderen hiervan kunnen leren, mensen leren meer door een goed voorbeeld dan doordat je ze vertelt hoe het moet
Maar laat je vooral niet overweldigen, het is echt niet zo dat iedere leidinggevende start met deze set aan kwaliteiten. Veel leiderschapskwaliteiten zijn te ontwikkelen. Het is wel belangrijk dat je weet welke kwaliteiten van nature al aanwezig zijn.
Welke leiderschapskwaliteiten zijn al van nature aanwezig?
Het kan lastig zijn om dit bij jezelf te zien, vaak zien de mensen die je goed kent dit beter. Vraag hen ernaar. Ga een goed gesprek aan met de mensen aan wie je leiding geeft, vraag hen hoe ze jou zien als leider en luister goed naar hun feedback. Ga niet in de verdediging en vraag door als je iets niet herkent. Misschien helpen voorbeelden om het helder te krijgen. Ook een gesprek met je partner, ouders, kinderen of anderen die privé dicht bij je staan is een aanrader. Vragen die je bijvoorbeeld kunt stellen:
- Hoe zou je mij als (potentieel) leidinggevende in drie woorden omschrijven?
- Van welke eigenschap zou ik iets meer mogen hebben in mijn rol als leider?
- Van welke eigenschap zou ik iets minder mogen hebben in mijn rol als leider?
- Op welke momenten vind je het prettig met mij samenwerken en op welke momenten minder?
- Stel: ik vind morgen een andere baan. Wat zou je dan missen aan mij als leidinggevende?
- Wat is in jouw ogen mijn grootste valkuil? En heb je tips voor hoe ik daarmee kan omgaan?
Zelfinzicht is in mijn ogen de basis voor goed leiderschap. Weten wie je bent als leidinggevende. Het maximaal inzetten van persoonlijke kwaliteiten kost minder moeite en heeft het meeste effect. Toch is het ook belangrijk te kijken naar ontwikkeling: waar kun je nog aan werken? Wat maakt jou een betere leidinggevende?
Een persoonlijkheidsonderzoek kan een mooie manier zijn om je hierbij te helpen. Objectief en betrouwbaar. Na diverse methodieken zelf te hebben ervaren (o.a. Disc, Belbin, Enneagram, MBTI) kwam voor mij de Myers Briggs Type Indicator (MBTI) als beste uit de bus, als het gaat om persoonlijke ontwikkeling als leidinggevende. Het is het overwegen waard om hiermee aan de slag te gaan. Ervaar wat dit inzicht met je doet. Je herkent waar je kracht zit, maar ook je valkuilen, en krijgt een helder advies hoe je hiermee in de praktijk kunt omgaan. Gun jezelf dit persoonlijke kijkje in de spiegel en richt je vervolgens op de ontwikkeldoelen die eruit voortkomen.
Kies wel voor een opgeleide MBTI professional, die als MBTI Practitioner is opgeleid door de Myers Briggs Company. Het liefst iemand die ook verdiepende trainingen heeft gedaan en ervaring heeft met leiderschapsontwikkeling.
Kun je leiderschapskwaliteiten ontwikkelen?
De kwaliteiten die jij hebt, zijn onderdeel van je persoonlijkheid en maken jou tot wie je bent. Zo onderscheid je je van anderen. Je kunt ze tot op zekere hoogte ontwikkelen. Dit begint met bewustwording van je kwaliteiten én valkuilen Als je deze weet van jezelf, kun je leren hoe hiermee om te gaan in de praktijk. Bijvoorbeeld door een ‘buddy’ in je team te zoeken en te vragen om je te tippen wanneer je in een valkuil stapt. Maar ook jou te laten weten wanneer je sterk leiderschap laat zien. En natuurlijk door feedbackgesprekken met je teamleden. Wees hier vooral niet bang voor, het maakt je echt een betere leider!
Maar blijf wel zo dicht mogelijk bij jezelf als dat kan. Ben jij bijvoorbeeld een introverte leider, dat is het onnatuurlijk om steeds het voortouw te nemen. Dat gaat je op den duur (te) veel energie kosten. Jij hebt juist de kwaliteit om anderen te laten shinen!
Je kunt natuurlijk ook hulp inschakelen. Door mee te doen met een leiderschapstraining of -masterclass in een groep. Of een individuele leiderschapscoach in te schakelen.
Het voordeel van trainen in een groep is de interactie met anderen, vaak worden in deze trainingen verschillende leiderschapsvormen behandeld. Dit geeft je een prima onderbouwing van de theorie achter leiderschap. Het nadeel is echter dat je er daarna zelf in de praktijk mee aan de slag gaat en juist dan de vragen ontstaan die je eerder vergat te stellen.
Het voordeel van individuele coaching is dat het persoonlijk is en bovendien meestal een directe interactie heeft met de praktijk. De gesprekken vinden om de paar weken plaats. Situaties die in de weken daarvoor hebben plaatsgevonden worden besproken en de begeleiding is gericht op persoonlijke doelstellingen. Wel vraagt deze vorm meer investering in zowel tijd als geld.
Een individueel coaching traject kan ook een heel mooie aanvulling zijn op een eerdere groepstraining.
Hoe ziet een traject met een leiderschapscoach eruit?
Dat is verschillend, afhankelijk van de mentor of coach die je kiest. Ik zou adviseren om eerst een aantal websites te bekijken van coaches die je via Google hebt gevonden, of misschien van iemand anders over hebt gehoord. Bekijk welke aanpak, ervaring en persoon het beste bij je past en vraag eventueel om een kennismakingsgesprek. Het is echt belangrijk dat je een klik hebt met je coach en er vertrouwen in hebt dat hij of zij je verder kan helpen.
Kies je voor een individueel leiderschapstraject bij mij, dan zal ik altijd beginnen met een MBTI persoonlijkheidsonderzoek, zodat we weten welk type leider jij in de basis bent. Dit doen we in 2-3 gesprekken, waarin we in het laatste gesprek samen de doelstellingen afstemmen voor het vervolgtraject.
Het vervolgtraject bestaat uit individuele gesprekken op periodieke basis (om de 2-3 weken), bij voorkeur op werklocatie. In deze gesprekken bespreken we de uitdagingen die op je pad komen met altijd de vooraf afgestemde doelstellingen in ons achterhoofd. Ik help je om te gaan met deze uitdagingen en geef je praktische opdrachten en tips mee om mee aan de slag te gaan. Zodat je deze ook direct in de praktijk brengt.
Gemiddeld zijn 5-8 vervolggesprekken genoeg om verder zelf mee aan de slag te gaan. Het gaat er niet om dat we er een lang traject van maken, ons doel is dat jij je zeker voelt als leidinggevende en rust hebt of krijgt in je team. Natuurlijk houden we daarna contact zodat je er niet helemaal alleen voor staat.
Met 30+ jaar ervaring begeleid ik leidinggevenden in hun leiderschap. Zelfinzicht vormt de basis. Met de MBTI-methodiek krijg je helderheid over jouw natuurlijke kwaliteiten. Mijn coaching is afgestemd op jouw behoefte. Ik denk creatief en werk gestructureerd. Een ervaren gesprekspartner met inlevingsvermogen, humor en Twentse nuchterheid. Neem contact op en ontdek jouw leiderschapskwaliteiten!
Kort gezegd ...
Leiderschapskwaliteiten ontwikkelen, hoe doe je dat?
Een sterke leider onderscheidt zich door verbinding te maken met zijn of haar medewerkers en door authentiek te zijn. Dit houdt in dat je zowel jezelf als anderen de ruimte geeft om te groeien en te bloeien. Maar echt leiderschap begint met het ontdekken van je eigen unieke kwaliteiten als leidinggevende.
Want als jij inzicht hebt in jouw eigenschappen als leidinggevende, weet je beter waar je op moet letten in het coachen van je team. Als je je kwaliteiten kent en weet aan welke valkuilen je nog moet werken, kun je aan de slag met je ontwikkeling. Zodat je de leidinggevende wordt die je zelf altijd had willen hebben!
Mijn naam is Saskia Oude Aarninkhof, ik help leidinggevenden in hun professionele ontwikkeling. Persoonlijk, individueel en op maat.
Wil je meer weten? Lees dan verder over leiderschapsontwikkeling in mijn diensten aanbod of neem contact op.
